Çapa zinciri, gemi gövdesi ile çapayı birbirine bağlayan çelik bir zincirdir. Çapa zincirinin temel işlevleri; çapayı gemiye bağlamak ve çapanın tutma gücünü gemi gövdesine aktarmaktır. Demirleme sırasında bırakılan çapa zinciri belirli bir ağırlığa sahiptir ve su içinde rüzgâr, akıntı gibi dış kuvvetlere karşı gemiye direnç sağlayarak tampon etkisi oluşturur. Deniz tabanında yatay şekilde duran zincir kısmı, çapaya yatay çekme uygulayarak çapanın zemine sağlam şekilde gömülmesine yardımcı olur. Aynı zamanda, zeminin tutucu etkisi sayesinde bu bölüm ek bir tutma gücü de sağlar.

Daha derin sularda, bağlama zinciri (mooring chain) genellikle birkaç bölümden oluşur. Deniz tabanına temas eden ve su yüzeyine yakın olan bölümler çapa zincirinden yapılır. Orta bölüm ise ağırlığı azaltmak için metal veya fiber halatlarla oluşturulur. Sığ sularda ise tümü çapa zincirinden yapılabilir.

Çapa Zincirinin Görevleri Nelerdir?

• Çapayı gövdeye bağlar.
• Gemi üzerindeki dış kuvvetleri iletir ve tampon görevi görür.
• Deniz tabanına uzanan zincir bölümü ek tutma gücü sağlar.

Çapa Zincirleri Nasıl Sınıflandırılır?

1. Kullanım amacına göre:

• Deniz çapa zincirleri (marine anchor chains)
• Deniz bağlama zincirleri (marine mooring chains)

2. İşlevine göre:

• Pimli zincirler (stud link chains)
• Pimsiz zincirler (studless chains)

3. Üretim şekline göre:

Kaynaklı çapa zinciri

• Avantajları: Gelişmiş teknoloji, basit yapı, düşük üretim maliyeti, yaygın kullanım.
• Dezavantajları: Diğer türlere göre kalite farkı olabilir.

Döküm rijit çapa zinciri

• Avantajları: Yüksek dayanım, iyi rijitlik, gevşeme yapmaz, uzun ömürlüdür.
• Dezavantajları: Yüksek üretim maliyeti, darbe yüklerine karşı dayanımı düşük olabilir.

Dövme çapa zinciri

• Üretim süreci karmaşıktır, maliyeti yüksektir ve günümüzde neredeyse hiç kullanılmaz.

Çapa Zinciri Neden Önemlidir?

Bir çapaya zincir bağlamak, tüm demirleme sisteminin en önemli parçasıdır. Bazı üreticiler çapalarının zincire ihtiyaç duymadığını iddia etse de, onlarca yıllık testler bunun doğru olmadığını göstermiştir. Bu tür zincirsiz kullanım genellikle küçük su gövdelerinde kullanılan düşük sınıf çapalar için geçerlidir ve kayık gibi hafif tekneler içindir.

Çapa Zinciri Kullanmanın Faydaları

• Çapanın daha hızlı ve güvenilir şekilde tutmasını sağlar, çünkü zincir çapanın şaftını (shank) aşağı doğru çeker.
• Halatın (rode) yatay kalmasına yardımcı olur, böylece çapa gevşemez veya yukarı doğru çekilmez.
• Naylon halatı kesebilecek keskin nesnelere karşı koruma sağlar.
• Kırılabilir bağlantı (breakaway) yönteminin kullanılmasına imkân sağlar, böylece takılı kalan çapayı kaybetme ihtimali azalır.
• Çekme kuvvetini çapanın en uç noktasına ve aşağı doğru bir hareketle aktarır.
  Bu, sanki çapanın şaftını 1 metre uzatmak gibidir. Gerçekte mümkün olmasa da zincirin sağladığı kaldıraç etkisini hayal etmeyi kolaylaştırır.